Η αλλαγή σελίδας στα ελληνικά ναυπηγεία θεωρείται πλέον οριστική, σηματοδοτώντας τη μετάβαση από μια δεκαετία και πλέον βιομηχανικής στασιμότητας σε μια φάση σαφούς ανασυγκρότησης. Οι ιστορικές εγκαταστάσεις σε Ελευσίνα, Σύρο, Σαλαμίνα και Σκαραμαγκά, που για χρόνια είχαν μετατραπεί σε βιομηχανικά κενά, επανέρχονται δυναμικά, θέτοντας τις βάσεις για μια νέα εποχή στην εγχώρια βαριά βιομηχανία.
Η νέα αυτή δυναμική είναι αποτέλεσμα της συνδυαστικής δράσης κρίσιμων παραγόντων: της εισόδου ισχυρών ιδιωτικών επενδυτών, της ριζικής αναδιάρθρωσης της διοικητικής δομής, της αυξανόμενης διεθνούς ζήτησης για ναυπηγοεπισκευαστικές υπηρεσίες, αλλά και του στρατηγικού ρόλου του ευρωπαϊκού αμυντικού προγράμματος SAFE. Το περιβάλλον που διαμορφώνεται θυμίζει έντονα τις πιο παραγωγικές περιόδους του κλάδου.
Κάθε μονάδα αναδεικνύεται πλέον σε ξεχωριστό πυλώνα ανάπτυξης. Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, υπό τον έλεγχο του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου από τον Μάρτιο του 2023, έχουν μετατραπεί σε κόμβο ανασυγκρότησης, με ξεκάθαρο στόχο την επαναφορά τους στην κορυφή της διεθνούς ναυπηγοεπισκευαστικής αγοράς. Παράλληλα, οι μονάδες σε Σύρο και Ελευσίνα, υπό την ΟΝΕΧ Shipyards & Technology του Πάνου Ξενόκωστα, εξελίσσονται σε σύγχρονα, εξωστρεφή βιομηχανικά κέντρα. Τα απτά αποτελέσματα περιλαμβάνουν την υπέρβαση των 220 ετήσιων επισκευών, ενώ τα επενδυτικά σχέδια προβλέπουν τη ναυπήγηση νέων πλοίων, ενεργειακών πλατφορμών και εξειδικευμένων LNG carriers.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο των Ναυπηγείων Σαλαμίνας, τα οποία αποτελούν έναν από τους πλέον δυναμικούς πυλώνες. Μέσω της συμμετοχής τους στην κατασκευή της φρεγάτας FDI HN «Φορμίων» και δύο ακόμη για το γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό, κατέστησαν η πρώτη ελληνική μονάδα που εξήγαγε πολεμικό ναυπηγικό υλικό. Με ένα πενταετές πρόγραμμα επενδύσεων 15 εκατ. ευρώ και κορυφαίες πιστοποιήσεις ποιότητας, διευρύνουν τη δραστηριότητά τους με διεθνείς συνεργασίες, ερευνητικά έργα για μη επανδρωμένα σκάφη και ενεργή συμμετοχή στο πρόγραμμα του «εθνικού πλοίου».
Η ανάκαμψη αυτή έχει ήδη μετρήσιμες και κοινωνικές επιπτώσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι επισκευές πλοίων σε ελληνικά ναυπηγεία υπερδιπλασιάστηκαν την τελευταία δεκαετία, αγγίζοντας τις 700 το 2024, από 330 το 2013. Η αυξημένη παραγωγικότητα οδηγεί στην επιστροφή εκατοντάδων εργαζομένων στις δεξαμενές, ενώ δεκάδες μικρότερες επιχειρήσεις και υπεργολάβοι λειτουργούν πλέον με πλήρη δυναμικότητα, επιβεβαιώνοντας την αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται από τον δήμαρχο Περάματος.
Καίριο ρόλο στη στρατηγική αυτή πορεία αναλαμβάνει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe), με συνολικό προϋπολογισμό 150 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα παρέχει μακροπρόθεσμα, χαμηλότοκα δάνεια για κοινές προμήθειες και επενδύσεις σε κρίσιμες αμυντικές δυνατότητες. Για την Ελλάδα, η έγκριση ποσού 787,6 εκατ. ευρώ μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης, ενισχύοντας ουσιαστικά την εγχώρια αμυντική και ναυπηγική βιομηχανία, αναβαθμίζοντας υποδομές και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία για την ελληνική οικονομία.
Στις πιο φιλόδοξες πρωτοβουλίες εντάσσεται η απόκτηση τεσσάρων νέων υποβρυχίων για το Πολεμικό Ναυτικό, έργο που εκτιμάται ότι θα αποτελέσει θεμέλιο της ελληνικής ναυτικής ισχύος. Παρότι η διαγωνιστική διαδικασία έχει προσελκύσει κορυφαίους οίκους (Σουηδία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Νότια Κορέα), εξετάζεται με ισχυρό ενδεχόμενο η ναυπήγηση των νέων υποβρυχίων σε ελληνικά ναυπηγεία.
Η καθέλκυση της φρεγάτας FDI HN «Φορμίων» τον περασμένο Μάιο, με την κατασκευή τμημάτων στα Ναυπηγεία Σαλαμίνας, αποτελεί το πλέον ενδεικτικό της τεχνογνωσίας και της αυξανόμενης εξωστρέφειας του κλάδου. Η συνεργασία με τη Naval Group ανέδειξε τις υψηλές δυνατότητες της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες διεθνείς συμφωνίες. Η ελληνική πλευρά επιδιώκει η συμμετοχή στα εξοπλιστικά προγράμματα να φτάσει σε ποσοστό τουλάχιστον 25%, με απώτερο στόχο την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τη δημιουργία σταθερής παραγωγικής υποδομής.
Μέσω επενδύσεων σε τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, ψηφιακά εργαλεία και περιβαλλοντικά βιώσιμες υποδομές, οι ελληνικές εγκαταστάσεις στοχεύουν παράλληλα στην πράσινη μετάβαση και την ενεργειακή αποδοτικότητα. Η συνδυαστική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, των νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων και της αυξημένης διεθνούς ζήτησης διαμορφώνει ένα ιδιαίτερα ευοίωνο περιβάλλον για τη βαριά βιομηχανία της χώρας.
Συνολικά, η τρέχουσα δυναμική σηματοδοτεί την επαναφορά των ελληνικών ναυπηγείων στο διεθνές προσκήνιο και τη σταδιακή μετατροπή τους σε πυλώνες της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. Η αναγέννηση του κλάδου συνδέει άμεσα την εθνική ασφάλεια με την οικονομική ανάπτυξη, μετατρέποντας τα ναυπηγεία σε στρατηγικούς μοχλούς της εθνικής και ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής.
