Συγκεκριμένα, η πρόταση της Κομισιόν καθορίζει διαδικασίες για την εγγύηση της έγκαιρης και αποτελεσματικής εφαρμογής διμερών μέτρων διασφάλισης για τα γεωργικά προϊόντα. Περιλαμβάνει επίσης ειδικές διατάξεις όσον αφορά ορισμένα ευαίσθητα γεωργικά προϊόντα (που αναφέρονται στο Παράρτημα του κανονισμού) όπως το βόειο κρέας, τα πουλερικά, το ρύζι, το μέλι, τα αυγά, το σκόρδο, η αιθανόλη και η ζάχαρη. Οι προτεινόμενες διασφαλίσεις ανταποκρίνονται στις εγγυήσεις που παρέχονται στους αγρότες της ΕΕ βάσει της νομικής πρότασης EMPA, η οποία απεστάλη στα κράτη μέλη της ΕΕ από την Επιτροπή στις 3 Σεπτεμβρίου.
Στην πράξη, παρέχουν ένα πρόσθετο επίπεδο βεβαιότητας στους αγρότες της ΕΕ, πέρα από την προσεκτικά βαθμονομημένη σταδιακή εφαρμογή στοχευμένων ποσοστώσεων που έχουν συμφωνηθεί με τη Mercosur για εισαγωγές σε ευαίσθητους τομείς. Στην απίθανη περίπτωση απρόβλεπτης και επιβλαβούς αύξησης των εισαγωγών από τη Mercosur ή αδικαιολόγητης μείωσης των τιμών για τους παραγωγούς της ΕΕ, θα τεθούν σε εφαρμογή ταχείες και αποτελεσματικές προστασίες.
Οι ειδικές διατάξεις για τα ευαίσθητα προϊόντα περιλαμβάνουν ενισχυμένη παρακολούθηση, σαφείς ενεργοποιητές και ταχεία αντίδραση.
Ενισχυμένη παρακολούθηση
Η Επιτροπή θα παρακολουθεί συστηματικά τις τάσεις της αγοράς όσον αφορά τις εισαγωγές ορισμένων ευαίσθητων γεωργικών προϊόντων στο πλαίσιο της συμφωνίας. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα, η Επιτροπή θα αποστέλλει έκθεση στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάθε έξι μήνες αξιολογώντας τις επιπτώσεις αυτών των εισαγωγών στις αγορές της ΕΕ.
Αυτή η τακτική και λεπτομερής παρακολούθηση θα επιτρέψει τον εντοπισμό τυχόν κινδύνων σε πρώιμο στάδιο και τη λήψη ταχείας δράσης για την αντιμετώπιση πιθανών αρνητικών επιπτώσεων. Οι εν λόγω εκθέσεις θα καλύπτουν την αγορά της Ένωσης και, εάν είναι σχετικές, θα καλύπτουν επίσης την ειδική κατάσταση σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη.
Σαφείς παράγοντες ενεργοποίησης
Η Επιτροπή θα εξετάζει, κατά προτεραιότητα, περιπτώσεις όπου υπάρχει απότομη αύξηση των εισαγωγών ή μείωση των εγχώριων τιμών που συγκεντρώνεται σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη. Κατά κανόνα, η Επιτροπή θα κινήσει έρευνα εάν οι τιμές εισαγωγής από τη Mercosur είναι τουλάχιστον 10% χαμηλότερες από τις τιμές των ίδιων ή ανταγωνιστικών προϊόντων της ΕΕ και υπάρχει α) αύξηση άνω του 10% στις ετήσιες εισαγωγές ενός προϊόντος από τη Mercosur με προτιμησιακούς όρους ή β) μείωση κατά 10% στις τιμές εισαγωγής του συγκεκριμένου προϊόντος από τη Mercosur, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Εάν η έρευνα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σοβαρή ζημία (ή απειλή σοβαρής ζημίας), η ΕΕ θα μπορούσε προσωρινά να αποσύρει τις δασμολογικές προτιμήσεις για προϊόντα που προκαλούν ζημία.
Ταχεία Αντίδραση
Σύμφωνα με την πρόταση, η Επιτροπή δεσμεύεται να:
- κινήσει έρευνα χωρίς καθυστέρηση κατόπιν αιτήματος ενός κράτους μέλους, όταν υπάρχουν επαρκείς λόγοι
- ενεργοποιήσει προσωρινά μέτρα διασφάλισης το αργότερο 21 ημέρες μετά την παραλαβή του αιτήματος στις πιο επείγουσες περιπτώσεις, εάν υπάρχει επαρκής κίνδυνος βλάβης
- στοχεύοντας στην ολοκλήρωση των ερευνών σε 4 μήνες (ουσιαστικά ταχύτερα από τους 12 μήνες που διαφορετικά επιτρέπει η EMPA).
Ιστορικό
Οι διμερείς ρήτρες διασφάλισης που περιλαμβάνονται στην EMPA επιτρέπουν την προσωρινή ανάκληση των δασμολογικών προτιμήσεων για την αντιμετώπιση πιθανών αρνητικών επιπτώσεων των δασμολογικών μειώσεων. Η σημερινή πρόταση μεταφράζει αυτήν τη ρήτρα απευθείας σε δεσμευτικό και άμεσα εκτελεστό δίκαιο της ΕΕ.
Βασίζεται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/287, ο οποίος εφαρμόζει τη ρήτρα διασφάλισης και άλλους μηχανισμούς που επιτρέπουν την προσωρινή ανάκληση των προτιμήσεων σε ορισμένες συμφωνίες που έχουν συναφθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ορισμένων τρίτων χωρών. Δεδομένων των ευαισθησιών που σχετίζονται με το εμπόριο γεωργικών προϊόντων με τις χώρες της Mercosur, κρίθηκε σκόπιμη μια ειδική νομική πράξη.
Επόμενα βήματα
Ο κανονισμός που πρότεινε σήμερα η Επιτροπή θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία. Η Επιτροπή έχει επιδείξει ταχεία δράση προτείνοντας αυτόν τον κανονισμό και αναμένουμε ότι οι συννομοθέτες θα τον εγκρίνουν γρήγορα
ώστε να επωφεληθούν άμεσα από αυτόν.
