Η ανάλυση του Γιάννη Καλλιάνου

Ένα εξαιρετικά ενδεικτικό και σημαντικό στατιστικό στοιχείο αφορά τη Βλυχάδα Αττικής, περιοχή που συνορεύει με τη Νέα Πέραμο και βρίσκεται σε ευθεία απόσταση μόλις 7–8 χιλιομέτρων από τη Μάνδρα. Εκεί, μέσα σε χρονικό διάστημα 24 ωρών, καταγράφηκαν περίπου 250 χιλιοστά βροχής. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος αυτού του φαινομένου, αρκεί να επισημανθεί ότι η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε περισσότερο από τον μισό ετήσιο ύψος βροχόπτωσης που σημειώνεται στο κέντρο της Αθήνας.

Πολύ υψηλές τιμές βροχής καταγράφηκαν και στο σύνολο σχεδόν του Νομού Αττικής. Σε αρκετές περιοχές, το ύψος βροχής μέσα σε μόλις ένα 24ωρο κυμάνθηκε από 80 έως 140 χιλιοστά, ποσότητες που θεωρούνται ιδιαίτερα μεγάλες για τα κλιματικά δεδομένα της Αττικής αλλά και για τις δυνατότητες απορρόφησης και διαχείρισης υδάτων από τον αστικό ιστό και τις γύρω περιοχές.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι μία από τις περιοχές που επηρεάστηκαν εντονότερα από την κακοκαιρία «Byron» ήταν η Αττική.

Έπειτα από τη μελέτη όλων των διαθέσιμων μετρήσεων των μετεωρολογικών σταθμών του νομού Αττικής για το έτος 2025, προκύπτει ότι η κακοκαιρία «Byron» αποτελεί μέχρι στιγμής το ισχυρότερο καιρικό σύστημα που έχει πλήξει την Αττική για το 2025, εκτός βεβαίως αν καταγραφεί κάποιο ακόμη πιο έντονο φαινόμενο εντός των 25 ημερών που απομένουν για τη λήξη του έτους.

Και γι’ αυτό επέμενα και σας εξηγούσα όλες αυτές τις ημέρες το είδος των προβλημάτων που μπορεί να προκαλέσει μια κακοκαιρία όταν δεν υπάρχει επαρκής ικανότητα απορρόφησης και υδραυλικής διαχείρισης των υδάτων.

Σε φαινόμενα όπως η «Byron», όπου σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα σημειώνονται δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιοστά βροχής, το νερό ξεπερνά τις δυνατότητες:

- Των φρεατίων και των δικτύων ομβρίων,

- Των υδατορευμάτων που έχουν περιοριστεί ή μπαζωθεί,

- Των ανάντη λεκανών απορροής, που αδυνατούν να καθυστερήσουν την πλημμυρική αιχμή,

- Του εδάφους, που σε αστικές περιοχές είναι σχεδόν απολύτως αδιαπέραστο λόγω τσιμέντου και ασφαλτοστρωμένων επιφανειών.

Τεχνικά, όταν η ένταση βροχόπτωσης (mm/h) υπερβαίνει την ικανότητα απορρόφησης των υδάτων από το έδαφος και την παροχετευτικότητα των αγωγών ομβρίων (l/s), δημιουργείται το λεγόμενο πλημμυρικό φορτίο υπερχείλισης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ακόμη και τα πιο σύγχρονα συστήματα αποστράγγισης δεν μπορούν να ανταποκριθούν, καθώς σχεδιάζονται για πολύ μικρότερες εντάσεις βροχής.

Επιπλέον, όταν η βροχή πέφτει με ρυθμούς που υπερβαίνουν τα 40–50 mm/h, όπως συνέβη σε περιοχές της Αττικής, το νερό σχηματίζει ταχύτατα επιφανειακή απορροή, οδηγώντας σε:

- Υπερχείλιση ρεμάτων,

- Συγκέντρωση υδάτων σε χαμηλές περιοχές,

- Διαβρώσεις πρανών,

- Μεταφορά φερτών υλικών,

- Προβλήματα σε οδικά δίκτυα και κατοικημένες περιοχές.

Αυτοί είναι και οι λόγοι για τους οποίους προειδοποιούσα με επιμονή για τις πιθανές επιπτώσεις, διότι όταν υπάρχει τόσο μεγάλο υδρολογικό φορτίο σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, ακόμη και ένα σχετικά καλά οργανωμένο δίκτυο απορροής μπορεί να παρουσιάσει σοβαρές αδυναμίες. Φανταστείτε δε, αν τα δίκτυα απορροής δεν είναι καλά οργανωμένα ή δεν έχουν επισκευαστεί εδώ και πολλά χρόνια.

Η κακοκαιρία «Byron» αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πόσο γρήγορα μπορούν να δημιουργηθούν επικίνδυνες συνθήκες, όταν τα φυσικά και τεχνικά συστήματα αποστράγγισης ξεπερνιούνται από τον όγκο και την ένταση της βροχής ή όταν δεν έχει πραγματοποιηθεί η απαιτούμενη τακτική συντήρηση και καθαρισμός, με αποτέλεσμα να μειώνεται η παροχετευτικότητά τους.