Το Καλπάκι των Ιωαννίνων αποτελεί έναν από τους πιο ιερούς τόπους της ελληνικής Ιστορίας.
Εκεί, τον Νοέμβριο του 1940, γράφτηκε μία από τις ενδοξότερες σελίδες του Έπους του ’40, όταν ο ελληνικός στρατός ανέκοψε την προέλαση των ιταλικών στρατευμάτων, μετατρέποντας τα στενά της Ελαίας σε σύμβολο θάρρους και αντίστασης.
Ο Κατσιμήτρος και η στρατηγική του νου
Ο υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, διοικητής της 8ης Μεραρχίας Πεζικού, γνώριζε πως η περιοχή του Καλπακίου ήταν το κλειδί για την άμυνα της Ηπείρου.
Το έλος του Καλαμά αποτέλεσε φυσικό εμπόδιο για τα ιταλικά τεθωρακισμένα, δίνοντας στους Έλληνες το στρατηγικό πλεονέκτημα που χρειαζόταν.
Οι πρώτες επιθέσεις αποκρούστηκαν με πυρά πυροβολικού, ενώ οι Έλληνες στρατιώτες κράτησαν τις θέσεις τους μέσα σε καταιγισμό βομβαρδισμών.
Η μάχη της Γκραμπάλας – Σώμα με σώμα για την Ελευθερία
Στο ύψωμα της Γκραμπάλας, η μάχη κρίθηκε σώμα με σώμα. Οι Ιταλοί κατέλαβαν προσωρινά τη θέση, όμως οι Έλληνες αντεπιτέθηκαν και την ανακατέλαβαν.
Τα ξημερώματα της 8ης Νοεμβρίου 1940, οι ιταλικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.
Η νίκη στο Καλπάκι υπήρξε η πρώτη μεγάλη επιτυχία του ελληνικού στρατού και ανέβασε το ηθικό ολόκληρου του Έθνους.
Οι απώλειες και η Ιστορική Μνήμη
Η 8η Μεραρχία θρήνησε 3 αξιωματικούς και 57 οπλίτες νεκρούς, όμως η θυσία τους σφράγισε την ελευθερία της πατρίδας.
Σήμερα, το χωριό Καλπάκι φιλοξενεί το Μουσείο Πολέμου 1940–41 και τον ανδριάντα του Μαχητή του ’40, έργο του Λάζαρου Λαμέρα.
Κάθε χρόνο, πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται εκεί για να τιμήσει τους ήρωες που σταμάτησαν τους εισβολείς με ψυχή και αίμα.
