Μια απρόσμενη αλλά ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη σημειώθηκε στη Γάζα, καθώς η Χαμάς ανακοίνωσε την πρόθεσή της να απελευθερώσει όλους τους εναπομείναντες Ισραηλινούς ομήρους που κρατά στα χέρια της. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πρόκειται για 48 άτομα, εκ των οποίων περίπου 20 θεωρούνται πιθανώς εν ζωή. Παράλληλα, η οργάνωση δηλώνει έτοιμη να παραδώσει την εξουσία σε άλλες παλαιστινιακές αρχές, σε συμφωνία με τους βασικούς άξονες του σχεδίου που έχει προτείνει ο Ντόναλντ Τραμπ.
Αν και η Χαμάς δεν δεσμεύτηκε ρητά στον πλήρη αφοπλισμό της, η δήλωσή της χαρακτηρίστηκε από διεθνείς ηγέτες ως «σημαντικό βήμα» προς την ειρήνη, προκαλώντας αισιοδοξία για μια πιθανή αποκλιμάκωση της σύγκρουσης.
Θετική διεθνής ανταπόκριση και προσεκτική στάση από το Ισραήλ
Η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας ήταν άμεση και θετική. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε πως «βλέπει σοβαρή πρόθεση για μια διαρκή ειρήνη», επισημαίνοντας ότι το σχέδιο του προβλέπει κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση ομήρων και κρατουμένων, αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από μεγάλα τμήματα της Γάζας και παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Σε αντάλλαγμα, η Χαμάς καλείται να παραδώσει τα όπλα και την εξουσία.
Από την πλευρά του, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε το Σάββατο ότι ξεκίνησε τις προετοιμασίες για την πρώτη φάση εφαρμογής του σχεδίου, κατόπιν εντολής της πολιτικής ηγεσίας. Παρότι οι ισραηλινές δυνάμεις παραμένουν εντός της Γάζας, έχουν υιοθετήσει αμυντική στάση, περιμένοντας να δουν πώς θα εξελιχθούν οι διαπραγματεύσεις. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου φέρεται να υπέκυψε στην πίεση των ΗΠΑ και του Τραμπ, αν και η επίσημη θέση του Ισραήλ παραμένει αμετακίνητη: ο στρατιωτικός στόχος της εξουδετέρωσης της Χαμάς παραμένει ενεργός.
Απρόσμενη στήριξη από τον Ισλαμικό Τζιχάντ
Ακόμη πιο εντυπωσιακή ήταν η στήριξη που εξέφρασε το Σάββατο ο Ισλαμικός Τζιχάντ, η δεύτερη ισχυρότερη μαχητική παλαιστινιακή οργάνωση στη Γάζα. Η οργάνωση, που επίσης κρατά ομήρους και είναι γνωστή για τις σκληροπυρηνικές της θέσεις, δήλωσε ότι η απάντηση της Χαμάς στο σχέδιο «αντικατοπτρίζει τη θέση όλων των παλαιστινιακών παρατάξεων αντίστασης».
Το γεγονός ότι αυτή η υποστήριξη ήρθε λίγες μόλις ημέρες μετά την αρχική απόρριψη του σχεδίου, θεωρείται από πολλούς ένδειξη αλλαγής στάσης και πιθανής κοινής στρατηγικής στο εσωτερικό της Γάζας.
Η αποδοχή της συμφωνίας από τη Χαμάς, η οποία ανακοινώθηκε την Παρασκευή, προκάλεσε κύμα αισιοδοξίας σε διεθνές επίπεδο. Παγκόσμιοι ηγέτες εξέφρασαν την υποστήριξή τους και προέτρεψαν για άμεση παύση της πιο αιματηρής σύγκρουσης που έχει βιώσει το Ισραήλ από την ίδρυσή του το 1948. Παράλληλα, απαίτησαν την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων, ενισχύοντας την πίεση προς τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Η υποστήριξη της Ισλαμικής Τζιχάντ, η οποία είναι μικρότερη σε μέγεθος αλλά θεωρείται πιο ακραία από τη Χαμάς, προσδίδει επιπλέον βαρύτητα στην πιθανότητα επίτευξης συμφωνίας. Η οργάνωση, που υποστηρίζεται από το Ιράν, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στην εξίσωση της ειρήνης, καθώς η στάση της μπορεί να επηρεάσει την έκβαση των διαπραγματεύσεων.
Στο ίδιο πνεύμα, ο αντιπρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Χουσεΐν αλ Σέιχ, χαιρέτισε τις «θετικές δηλώσεις της Χαμάς» και την ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για την παύση του πολέμου. Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X, δήλωσε ότι η Παλαιστινιακή Αρχή είναι έτοιμη να εργαστεί για την επίτευξη εκεχειρίας, την απελευθέρωση ομήρων και κρατουμένων, την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, καθώς και για την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας. Τόνισε επίσης την ανάγκη για μετάβαση σε μια πολιτική διαδικασία με βάση τη λύση των δύο κρατών.
Τέλος, ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς εξέφρασε επίσης την υποστήριξή του στην απάντηση της Χαμάς προς τον Τραμπ, υπογραμμίζοντας ότι η προσοχή στρέφεται πλέον στην «άμεση δέσμευση για πλήρη κατάπαυση του πυρός».
Διπλωματικές διεργασίες και προσπάθειες ενοποίησης
Στο διπλωματικό πεδίο, Άραβες μεσολαβητές από την Αίγυπτο και το Κατάρ εργάζονται εντατικά για την προετοιμασία διαπραγματεύσεων που στοχεύουν στην ενοποίηση της παλαιστινιακής πλευράς και στην εξεύρεση βιώσιμης λύσης για τη διακυβέρνηση της Γάζας μετά τον πόλεμο. Παράλληλα, εξετάζεται και η απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων από τις ισραηλινές φυλακές, στο πλαίσιο αμοιβαίων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Αβεβαιότητες και σκεπτικισμός για τις προθέσεις της Χαμάς
Παρά τη θετική κινητικότητα, οι αβεβαιότητες παραμένουν. Η Χαμάς δεν έχει δεσμευτεί ρητά για τον αφοπλισμό της, κάτι που αποτελεί κομβικό αίτημα του Ισραήλ. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η νέα ρητορική της οργάνωσης ενδέχεται να είναι περισσότερο επικοινωνιακή στρατηγική παρά ουσιαστική αλλαγή. Επιπλέον, εκφράζονται φόβοι ότι είτε η ίδια η Χαμάς, είτε το Ισραήλ, είτε ακόμη και ο Τραμπ –λόγω εκλογικών σκοπιμοτήτων– θα μπορούσαν να παρεκκλίνουν από την πορεία προς συμφωνία.
Η ανθρωπιστική κρίση συνεχίζεται – Επιφυλακτικότητα από τις οικογένειες των ομήρων
Την ίδια ώρα, η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα παραμένει δραματική. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της περιοχής –το οποίο ελέγχεται από τη Χαμάς αλλά θεωρείται αξιόπιστη πηγή από διεθνείς οργανισμούς– ο αριθμός των Παλαιστινίων νεκρών ξεπερνά τους 67.000, με γυναίκες και παιδιά να αποτελούν περίπου τους μισούς.
Οι οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων παραμένουν επιφυλακτικές και ανήσυχες. Ο Γιεχούντα Κόεν, πατέρας ενός εκ των ομήρων, δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Υπάρχουν φόβοι από όλες τις πλευρές. Αλλά αν γίνει η συμφωνία, θα είναι εξαιτίας του Τραμπ. Τον εμπιστευόμαστε, γιατί είναι ο μόνος που κινείται πραγματικά».
Η διεθνής κοινότητα ζητά ειρήνη ενόψει της επετείου της 7ης Οκτωβρίου
Καθώς πλησιάζει η επέτειος της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023, η διεθνής κοινότητα και εκατομμύρια πολίτες, από τη Βαρκελώνη έως τη Λισαβόνα, ενώνουν τη φωνή τους ζητώντας ένα τέλος στον πόλεμο και την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου ειρήνης για τη Γάζα και το Ισραήλ.
