Μια σημαντική και ιστορική διπλωματική εξέλιξη φαίνεται να βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, με τις δύο πλευρές να κινούνται «προς» την υπογραφή μιας συμφωνίας ασφάλειας που θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή, αν και δεν είναι ακόμη επίσημα επιβεβαιωμένη. Η εξέλιξη αυτή αναφέρεται σε ισραηλινά δημοσιεύματα που επικαλούνται συριακές πηγές κοντά στον ηγέτη της Συρίας, Άχμεντ αλ-Σάραα. 

Η συμφωνία αυτή θα επιχειρήσει να σταθεροποιήσει μια μακρά περίοδο έντασης και συγκρούσεων μεταξύ των δύο κρατών, που είχαν επί δεκαετίες εχθρικές σχέσεις. Η πρόοδος στις συνομιλίες αναφέρεται ότι είναι σημαντική, και η υπογραφή θεωρείται πως μπορεί να πραγματοποιηθεί σε υψηλού επιπέδου σύνοδο σε ευρωπαϊκή χώρα, αν και οι λεπτομέρειες παραμένουν ακόμη υπό επεξεργασία. 

Ιστορικό πλαίσιο της έντασης

Για δεκαετίες, οι σχέσεις Ισραήλ και Συρίας χαρακτηρίζονταν από αντιπαλότητα, πόλεμο και σκληρές συγκρούσεις, κυρίως λόγω των υψωμάτων του Γκολάν που κατέχει το Ισραήλ από τον πόλεμο του 1967 και άλλων γεωστρατηγικών ζητημάτων. Η Συρία δεν αναγνωρίζει επίσημα το Ισραήλ και έχει υπάρξει παρελθόν στρατιωτικών επιθέσεων και αντιποίνων μεταξύ των δύο χωρών. 

Οι συζητήσεις για ενδεχόμενη συμφωνία ασφάλειας δεν είναι εντελώς καινούργιες. Σε άλλες αναφορές υποστηρίζεται ότι οι συνομιλίες έχουν προχωρήσει σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες και ότι ενδέχεται να υπογραφεί σύντομα μια συμφωνία που θα περιλαμβάνει και διπλωματικό τμήμα. 

Τα ζητήματα που καθυστερούν

Παρά την πρόοδο, η υπογραφή μιας πλήρους συμφωνίας εξακολουθεί να φαντάζει περίπλοκη λόγω ουσιαστικών διαφορών:

• Η Συρία ζητά την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από περιοχές εντός συριακού εδάφους, ειδικά μετά τις αλλαγές στο καθεστώς στη Δαμασκό.

• Από την πλευρά του, το Ισραήλ θέτει όρους που περιλαμβάνουν τον έλεγχο ορισμένων ζωνών ασφαλείας και πιθανές εγγυήσεις για την αποφυγή απειλών από φιλοϊρανικές οργανώσεις ή άλλες ομάδες που δραστηριοποιούνται κοντά στα σύνορα. 

• Παράλληλα, εμπλοκές όπως η συνεχής στρατιωτική δράση του Ισραήλ σε διάφορες περιοχές της Συρίας και η εσωτερική κατάσταση στη χώρα καθιστούν πιο δύσκολες τις επίσημες υπογραφές. 

Αυτά τα ζητήματα σηματοδοτούν τη μεγάλη δυσκολία που υπάρχει στο να φτάσουν οι δύο πλευρές σε μια πλήρως λειτουργική και δεσμευτική συμφωνία ασφάλειας, παρότι υπάρχει κινητικότητα και διάθεση για συμφωνία. 

Η γεωπολιτική διάσταση

Η ενδεχόμενη συμφωνία έρχεται σε μια περίοδο που η Μέση Ανατολή βιώνει εξαιρετικά ευμετάβλητες ισορροπίες. Η εμπλοκή άλλων κρατών και διεθνών παραγόντων όπως η Ρωσία, η οποία φέρεται να παίζει ρόλο στη διαμεσολάβηση μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, καταδεικνύει τη μεγάλη γεωπολιτική διάσταση του ζητήματος. 

Η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην περιοχή, με πιθανές επιπτώσεις στις σχέσεις Ισραήλ με γειτονικές χώρες και τον ευρύτερο αραβικό κόσμο. Μια τέτοια συμφωνία ασφαλείας ενδεχομένως να περιλαμβάνει μέτρα για την αποκλιμάκωση στρατιωτικών εντάσεων, τη διαχείριση προκλήσεων ασφαλείας στα σύνορα και τη μείωση των συγκρούσεων από μη κρατικούς παίκτες. 

Αντιδράσεις και επιφυλάξεις

Παρά την πιθανότητα συμφωνίας, υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις τόσο στο εσωτερικό των δύο χωρών όσο και από διεθνείς παρατηρητές. Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι μια συμφωνία ασφάλειας μπορεί να έχει περιορισμένη διάρκεια αν δεν συνοδευτεί από ευρύτερη πολιτική λύση που να αντιμετωπίζει τα βαθιά αίτια που διέπουν τη σύγκρουση ανάμεσα σε Ισραήλ και Συρία.

Επιπλέον, η κατάσταση στο εσωτερικό της Συρίας, με συνεχιζόμενες εντάσεις μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων και άλλων ομάδων εντός της χώρας, καθιστά πιο δύσκολη μια σταθερή και βιώσιμη συμφωνία.