Οι νέες έρευνες αλλάζουν την εικόνα για το «ποτήρι που κάνει καλό». Οι ειδικοί μιλούν για τους άμεσους και μακροπρόθεσμους κινδύνους στην υγεία της καρδιάς και καταρρίπτουν τη ρομαντική αντίληψη ότι το κρασί λειτουργεί σαν «φάρμακο».

Το κρασί στον μικροσκόπιο

Για δεκαετίες, η κατανάλωση κρασιού (και ιδιαίτερα του κόκκινου) συνδέθηκε με την υγεία της καρδιάς. Οι πολυφαινόλες και η ρεσβερατρόλη, ισχυρά αντιοξειδωτικά που περιέχονται στα σταφύλια, προβλήθηκαν ως οι μεγάλοι «σύμμαχοι» του καρδιαγγειακού συστήματος. Ωστόσο, οι πιο πρόσφατες μελέτες ανατρέπουν αυτήν την αφήγηση, δείχνοντας ότι το αλκοόλ, ακόμη και σε μικρές ποσότητες, δεν είναι αθώο.

«Στο τέλος της ημέρας, οι καθημερινές σας συνήθειες: η θρεπτική τροφή, η κίνηση, η ξεκούραση και οι πρακτικές διαχείρισης του στρες, είναι αυτές που πραγματικά υποστηρίζουν την καρδιά σας, όχι το κρασί στο ποτήρι σας», τονίζει η Michelle Routhenstein, M.S., RD, CDCES, CDN, διαιτολόγος προληπτικής καρδιολογίας.

Τι συμβαίνει στην καρδιά όταν πίνετε κρασί: οι άμεσες επιπτώσεις

Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι καμία ποσότητα αλκοόλ δεν είναι εντελώς ακίνδυνη. Ακόμα και οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες έχουν σημασία για το καρδιαγγειακό σύστημα.

Διακυμάνσεις στην αρτηριακή πίεση

Ένα ή δύο ποτήρια μπορεί να μην έχουν αξιοσημείωτη επίδραση, αλλά τρία ή περισσότερα προκαλούν πτώση της πίεσης για περίπου 12 ώρες. Αμέσως μετά, ακολουθεί άνοδος που διαρκεί άλλες 12 έως 24 ώρες. «Αυτές οι αυξομειώσεις μπορεί να μην είναι άμεσα αισθητές, αλλά επιβαρύνουν την καρδιά», εξηγεί η Δρ. Routhenstein.

«Σύνδρομο καρδιάς των γιορτών»

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης ή αλμυρών τροφών (συχνό φαινόμενο στις γιορτές) μπορεί να οδηγήσει σε ξαφνικούς ακανόνιστους παλμούς. Το φαινόμενο είναι γνωστό ως holiday heart syndrome. «Μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε, ακόμη κι αν πίνει σπάνια», υπογραμμίζει ο Kiran Campbell, RD.

Ενδεχόμενη μείωση της LDL χοληστερόλης

Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το κόκκινο κρασί μπορεί να μειώνει την «κακή» LDL χοληστερόλη. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν: η βελτίωση είναι μικρή και δεν αποτελεί δικαιολογία για κατανάλωση.

Προσωρινή αύξηση αντιοξειδωτικών

Το κρασί περιέχει ρεσβερατρόλη, η οποία αυξάνει τα επίπεδα πολυφαινολών στο αίμα μετά την κατανάλωση. Τα υψηλότερα αντιοξειδωτικά μπορεί να μειώνουν την κυτταρική βλάβη. Ωστόσο, οι ποσότητες που προσφέρει το κρασί είναι περιορισμένες σε σχέση με τα αποτελέσματα των εργαστηριακών μελετών.

Οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις: η καρδιά υπό απειλή

Αν και οι βραχυπρόθεσμες αλλαγές μοιάζουν διαχειρίσιμες, η συστηματική κατανάλωση κρασιού συνδέεται με σοβαρές επιπλοκές:

Αύξηση τριγλυκεριδίων

Το αλκοόλ ανεβάζει τα τριγλυκερίδια, επιταχύνοντας τη δημιουργία πλάκας στα αγγεία. Σε μελέτη, η μέτρια κατανάλωση συσχετίστηκε με 25% υψηλότερο κίνδυνο αυξημένων επιπέδων τριγλυκεριδίων.

Αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια

Η χρόνια υπερκατανάλωση μπορεί να αποδυναμώσει τον καρδιακό μυ, οδηγώντας σε αλκοολική μυοκαρδιοπάθεια (AIC). «Η αιθανόλη έχει τοξική επίδραση στα καρδιακά κύτταρα, προκαλεί οξειδωτικό στρες και μειώνει τη συσταλτικότητα του μυ», εξηγεί η Δρ. Routhenstein. Η ακεταλδεΰδη, προϊόν διάσπασης της αιθανόλης, επιβαρύνει περαιτέρω την καρδιά, ενώ νέες έρευνες δείχνουν ότι η AIC μπορεί να σχετίζεται με γενετικές παραλλαγές που ενεργοποιούνται μέσω του αλκοόλ.

Διατροφικές ελλείψεις

Το αλκοόλ δίνει θερμίδες χωρίς απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, ενώ η χρόνια κατανάλωση συνδέεται με έλλειψη θειαμίνης. Η θειαμίνη είναι ζωτική για τη λειτουργία της καρδιάς ενώ η ανεπάρκεια αυξάνει τον κίνδυνο υπέρτασης, καρδιακής ανεπάρκειας και πρόωρου θανάτου.

Κολπική μαρμαρυγή

Η κατανάλωση αλκοόλ παρεμβαίνει στα ηλεκτρικά σήματα της καρδιάς, ενισχύοντας τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής. «Η αποχή από το αλκοόλ φαίνεται να προσφέρει τη μεγαλύτερη προστασία», επισημαίνει ο Δρ. Campbell.

Υπέρταση

Ακόμη και 12 γραμμάρια αλκοόλ την ημέρα (λιγότερο από ένα ποτό) μπορεί να αυξήσουν τη συστολική πίεση. «Το αλκοόλ ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, αυξάνοντας την πίεση και τον καρδιακό ρυθμό», εξηγεί η Δρ. Routhenstein.

Φλεγμονή και αθηροσκλήρωση

Αν και παλαιότερες μελέτες υποστήριξαν ότι μικρές ποσότητες κρασιού μειώνουν τη φλεγμονή, η νεότερη επιστήμη δείχνει το αντίθετο. «Το κρασί περιέχει αλκοόλ και ζάχαρη, ισχυρούς φλεγμονώδεις παράγοντες», τονίζει ο Christopher Ader, M.S.N., FNP-BC. Η φλεγμονή στα τοιχώματα των αγγείων οδηγεί σε αθηροσκλήρωση, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού.

Κρασί και υπέρταση: μια επικίνδυνη σχέση

Αν έχετε υψηλή πίεση, το κρασί μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση. Έρευνες δείχνουν ότι μόλις ένα ποτήρι των 150 ml την ημέρα αυξάνει κατά 11% τον κίνδυνο υπέρτασης σε σχέση με όσους απέχουν.

Το Αμερικανικό Κολλέγιο Καρδιολογίας και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία συστήνουν μείωση ή πλήρη αποχή από το αλκοόλ για καλύτερη διαχείριση της πίεσης.

Κρασί και φαρμακευτική αγωγή: ένας επικίνδυνος συνδυασμός

Η κατανάλωση κρασιού ενώ λαμβάνονται αντιυπερτασικά φάρμακα μπορεί να αποδυναμώσει τη δράση τους ή να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες. «Το αλκοόλ μεταβάλλει τον μεταβολισμό, την απορρόφηση και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων, οδηγώντας σε ζάλη, λιποθυμία ή ακανόνιστο παλμό», εξηγεί η Erin Wells, M.S., RD, LDN. Μελέτη σε άνδρες έδειξε ότι όσοι πίνουν συστηματικά χρειάζονται περισσότερη φαρμακευτική αγωγή για να πετύχουν το ίδιο αποτέλεσμα.

Υπάρχει ασφαλής ποσότητα;

«Πιθανότατα δεν υπάρχει απόλυτα ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης κρασιού για την καρδιά», επισημαίνει ο Δρ. Ader. «Η παλιά αντίληψη ότι δύο ποτήρια την ημέρα στους άνδρες είναι υγιεινά, θεωρείται πλέον ξεπερασμένη».

Οι σημερινές οδηγίες της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας είναι σαφείς:

• Αν πίνετε, περιορίστε το σε λιγότερο από ένα ποτήρι των 150 ml για τις γυναίκες και έως δύο για τους άνδρες.
• Αν δεν πίνετε ήδη, δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσετε για λόγους υγείας.

Το τελικό μήνυμα των ειδικών

Η εικόνα είναι ξεκάθαρη: το κρασί δεν είναι «καρδιοπροστατευτικό ελιξίριο». Ένα περιστασιακό ποτήρι μπορεί να μην προκαλέσει μεγάλη βλάβη, αλλά η τακτική ή υπερβολική κατανάλωση αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών καρδιακών παθήσεων.

Όπως συνοψίζει η Δρ. Routhenstein: «Εάν αντιμετωπίζετε υψηλή αρτηριακή πίεση, αισθάνεστε αίσθημα παλμών ή παρατηρείτε κακό ύπνο μετά την κατανάλωση αλκοόλ, ίσως είναι καλύτερο να το αποφύγετε εντελώς».