Το Ανάκτορο της Πέλλας ανοίγει ξανά στο κοινό
Ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Μακεδονίας και της ελληνικής ιστορίας αποδίδεται πλέον στο κοινό. Το Ανάκτορο της Πέλλας, ο χώρος όπου γεννήθηκε, μεγάλωσε και ανδρώθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος, άνοιξε επισήμως τις πύλες του, μετά από δεκαετίες ανασκαφών, ερευνών και παρεμβάσεων αποκατάστασης.
Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας νέας περιόδου για έναν αρχαιολογικό χώρο που, παρά τη σπουδαιότητά του, παρέμενε για χρόνια δυσανάγνωστος και μη προσβάσιμος στο ευρύ κοινό.
Ένα μνημειακό συγκρότημα 70 στρεμμάτων
Το Ανάκτορο της Πέλλας αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα ανακτορικά συγκροτήματα της αρχαιότητας. Εκτείνεται σε έκταση περίπου 70 στρεμμάτων και δεσπόζει σε λόφο βόρεια της αρχαίας πόλης, προσφέροντας πανοραμική εικόνα της περιοχής.
Το συγκρότημα οικοδομήθηκε σε διαδοχικές φάσεις, από τα χρόνια του Φιλίππου Β΄ έως την ελληνιστική περίοδο. Περιλάμβανε επτά κτήρια, οργανωμένα σε κλιμακωτά άνδηρα, στα οποία στεγάζονταν οι επίσημοι χώροι υποδοχής, οι ανδρώνες των συμποσίων, οι χώροι του συμβουλίου των Μακεδόνων, τα βασιλικά διαμερίσματα, η παλαίστρα για την εκπαίδευση των βασιλόπαιδων και των γόνων των επιφανών οικογενειών, καθώς και βοηθητικά κτίσματα και στάβλοι.
Μια μακρά και δύσκολη ανασκαφική πορεία
Όπως ανέφερε η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πέλλας, Ελισάβετ Τσιγαρίδα, η ανασκαφή του Ανακτόρου ξεκίνησε το 1959 και υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα. Η τεράστια έκταση του μνημείου, σε συνδυασμό με τη λιθαρπαγή που υπέστη διαχρονικά, καθιστούσαν το έργο περίπλοκο και ασυνεχές.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, όταν η ίδια ανέλαβε καθήκοντα το 2014, ο χώρος ήταν σχεδόν αόρατος στον επισκέπτη. Ένα μνημείο με τόσο βαρύ ιστορικό φορτίο, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, παρέμενε ουσιαστικά «σιωπηλό».
Η ιστορική τομή της απόδοσης στο κοινό
Η απόφαση να αποδοθεί το Ανάκτορο στο κοινό δεν αφορά μόνο την προβολή ενός αρχαιολογικού χώρου. Συνιστά ιστορική τομή στη σχέση του σύγχρονου επισκέπτη με την αρχαία Μακεδονία. Μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση το 168 π.Χ., το ανάκτορο λεηλατήθηκε και εγκαταλείφθηκε, χωρίς να οικοδομηθεί εκ νέου, γεγονός που εξηγεί τη σημερινή εικόνα των καταλοίπων του, τα οποία σώζονται κυρίως στο επίπεδο των θεμελιώσεων.
Η κατανόηση ενός τόσο εκτεταμένου και σύνθετου χώρου δεν είναι αυτονόητη. Για τον λόγο αυτό, παράλληλα με τα εγκαίνια του αρχαιολογικού χώρου, παρουσιάστηκε και το νέο κτήριο υποδοχής και εξυπηρέτησης επισκεπτών.
Το νέο κέντρο πληροφόρησης
Το κτήριο υποδοχής θα λειτουργήσει ως σύγχρονο κέντρο πληροφόρησης, προσφέροντας αναλογικά και ψηφιακά εκθέματα που βοηθούν τον επισκέπτη να αντιληφθεί την κλίμακα, τη λειτουργία και τη σημασία του Ανακτόρου. Σύμφωνα με την υπουργό Πολιτισμού, το κέντρο θα εξοπλιστεί πλήρως με ψηφιακό υλικό το αργότερο έως την 1η Απριλίου 2026.
Παράλληλα, από τη νέα τουριστική περίοδο, θα τεθεί σε λειτουργία ηλεκτρονικό εισιτήριο, τόσο για το Αρχαιολογικό Μουσείο όσο και για τον αρχαιολογικό χώρο.
Σπάνια ελληνιστικά αγάλματα για πρώτη φορά στο κοινό
Στο πλαίσιο των εγκαινίων, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο κοινό δύο μαρμάρινα αγάλματα ελληνιστικών χρόνων, τα οποία είχαν εντοπιστεί το 2015 κατά την πανεπιστημιακή ανασκαφή στη βόρεια στοά της Αγοράς της Πέλλας.
Τα γλυπτά, αποκατεστημένα μετά από πολυετή εργασία συντήρησης, εκτίθενται πλέον στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Το ένα απεικονίζει όρθια ανδρική μορφή, πιθανότατα Σειληνό, από τον κόσμο του Διονύσου, ενώ το δεύτερο είναι επίσης λατρευτικού χαρακτήρα και αποδίδεται ως ανάθημα σε θεότητα. Και τα δύο διατηρούνται σε εξαιρετική κατάσταση και φέρουν ίχνη χρωμάτων.
Ένα έργο με πολιτιστικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα
Ο δήμαρχος Πέλλας χαρακτήρισε την ημέρα «σπουδαία» για την περιοχή, επισημαίνοντας ότι η απόδοση του Ανακτόρου στο κοινό σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας περιόδου ευθύνης για την προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το Ανάκτορο της Πέλλας δεν αποτελεί απλώς έναν ακόμη επισκέψιμο χώρο. Είναι κομβικό σημείο της μακεδονικής ιστορίας, συνδεδεμένο με την παιδική και νεανική ηλικία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και πλέον αποκτά ξανά φωνή, προσφέροντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα να προσεγγίσει την ιστορία με γνώση και σεβασμό.
