Ως σαφή ένδειξη ότι οι ελληνορωσικές σχέσεις βρίσκονται πλέον σε ιστορικό χαμηλό σημείο εκλαμβάνουν έμπειροι αναλυτές τις πρόσφατες δηλώσεις της Μαρίας Ζαχάροβα, εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. Στις τοποθετήσεις της, η Ζαχάροβα προχώρησε σε μια αισθητή μετατόπιση στάσης στα εθνικά ζητήματα της Ελλάδας, αναφερόμενη τόσο στο ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων όσο και στο Κυπριακό, υιοθετώντας θέσεις που ευνοούν τη Βόρεια Μακεδονία και την Τουρκία έναντι της ελληνικής πλευράς.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είχε διαχρονικά θετική στάση απέναντι στην Κύπρο. Ωστόσο, η συγκεκριμένη δήλωση της Ζαχάροβα ενδέχεται να υποδηλώνει αλλαγή πολιτικής στο Κυπριακό, κάτι που θα φανεί στην πράξη όταν προκύψουν νέα δεδομένα στις διαπραγματεύσεις και αποκαλυφθεί η στάση κάθε κράτους-μέλους του ΟΗΕ. Όπως επισημαίνουν αναλυτές, η στάση της Ρωσίας στο Κυπριακό πρέπει πλέον να παρακολουθείται στενά από τις ελληνικές και κυπριακές αρχές, καθώς ενδέχεται να σηματοδοτεί νέα ισορροπία στις διεθνείς σχέσεις της Μόσχας στην περιοχή.
Το βέβαιο είναι πως οι δηλώσεις της Ρωσίδας αξιωματούχου καταδεικνύουν την πρόθεση της Μόσχας να επισημάνει τις στενές σχέσεις της με την Τουρκία. Πολλοί εκτιμούν ότι η αναφορά της στα Σκόπια ως “Δημοκρατία της Μακεδονίας” είχε στόχο να προκαλέσει την Αθήνα, καθώς ο όρος αυτός παραπέμπει στην περίοδο πριν από τη Συμφωνία των Πρεσπών. Παράλληλα, αναλυτές σημειώνουν ότι το ζήτημα των Σκοπίων είναι περίπλοκο, καθώς το κράτος της Βόρειας Μακεδονίας ακολουθεί ευκαιριακές διπλωματικές συμμαχίες, ενώ η στάση της Ρωσίας ερμηνεύεται ως απόρριψη της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Οι επιθέσεις της Ζαχάροβα κατά της Ελλάδας
Δεν είναι η πρώτη φορά που η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ επιτίθεται στην Ελλάδα. Η στήριξη της Αθήνας προς το Κίεβο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει αποτελέσει μόνιμο σημείο τριβής με τη Μόσχα. Ήδη από τον Μάιο του 2022, η Ζαχάροβα δήλωνε στο πρακτορείο TASS ότι πρόκειται για «ακόμη μια προσπάθεια της Αθήνας να δικαιολογήσει τη βαθιά λανθασμένη απόφασή της να ενταχθεί στο αντιρωσικό μέτωπο της Δύσης», κατηγορώντας την Ελλάδα για παροχή όπλων στο Κίεβο που χρησιμοποιούνται «για πλήγματα εναντίον αμάχων στο Ντονμπάς».
Η κρίση στις ελληνορωσικές σχέσεις, ωστόσο, είχε ξεκινήσει νωρίτερα, ήδη από το 2018, όταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς είχε προχωρήσει στην απέλαση Ρώσων διπλωματών από την Αθήνα, προκαλώντας σοβαρό διπλωματικό επεισόδιο. Σήμερα, όπως επισημαίνεται, οι δύο χώρες έχουν διακόψει κάθε δίαυλο επικοινωνίας, και το μέλλον των σχέσεών τους παραμένει αβέβαιο.
Η απάντηση του ελληνικού ΥΠΕΞ
Η Αθήνα αντέδρασε άμεσα και με αυστηρό ύφος στις δηλώσεις της Ζαχάροβα. Ελληνικές διπλωματικές πηγές υπενθύμισαν πως η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 αποτελεί ανοιχτή πληγή για τον ελληνισμό και κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου, με συνέπειες που εξακολουθούν να βαραίνουν τη διεθνή κοινότητα. Παράλληλα, τόνισαν ότι το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 έχει καταδικαστεί απερίφραστα από όλες τις δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις της Ελλάδας και ότι το Κυπριακό αναγνωρίζεται διεθνώς ως ζήτημα εισβολής και κατοχής.
Τέλος, η ελληνική πλευρά υπενθύμισε τη σημασία της ειρηνικής επίλυσης διαφορών, όπως αποδείχθηκε με τη Συμφωνία των Πρεσπών στη Βόρεια Μακεδονία, ενώ αναδείχθηκε η ιστορική αξία της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι (1975), που θέσπισε τις αρχές της ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας των κρατών.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι δηλώσεις της Ζαχάροβα δεν θεωρούνται απλώς ρητορικές εξάρσεις, αλλά αντανάκλαση μιας νέας, πιο ψυχρής πραγματικότητας στις ελληνορωσικές σχέσεις, οι οποίες φαίνεται να βρίσκονται σήμερα στο σημείο μηδέν.
Ολόκληρη η απάντηση της Αθήνας στη Ζαχάροβα για Κύπρο και Βόρεια Μακεδονία
«Οφείλουν όλοι να γνωρίζουν ότι η τουρκική στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο που έλαβε χώρα το 1974, αποτελεί κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και οδήγησε στην παράνομη κατοχή, έκτοτε, σχεδόν του 37% περίπου του εδάφους της Κύπρου, στην ανθρωπιστική τραγωδία των εκτοπισμένων από τις εστίες τους Ελληνοκυπρίων, των εγκλωβισμένων και των αγνοουμένων.
Υπενθυμίζεται ότι η Πράξη του Ελσίνκι υπεγράφη τον Αύγουστο του 1975. Για την ατυχή αναφορά στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974, δηλαδή ενός χρόνου πριν την υπογραφή της Τελικής Πράξεως, υπογραμμίζουμε ότι όλες οι δημοκρατικά εκλεγμένες ελληνικές κυβερνήσεις από το 1974 έως σήμερα και το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων της Ελλάδας την έχουν καταδικάσει απερίφραστα. Παραπέμπουμε, επίσης, στη διεθνή κοινότητα, η οποία έχει, κατ’ επανάληψη, εκφρασθεί επί του Κυπριακού ως διεθνούς ζητήματος εισβολής και κατοχής, σε ευθεία παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Παραπέμπουμε, επίσης και σε δημόσιες τοποθετήσεις του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας με ρητές αναφορές στα σχετικά Ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Σχετικά με τις αναφορές στις σχέσεις της χώρας μας με τη Βόρεια Μακεδονία, υπενθυμίζουμε η διαφορά μας με την Βόρεια Μακεδονία επιλύθηκε, με ειρηνικά μέσα, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Ας αναλογιστούμε όλοι ότι κάποτε πραγματοποιούνταν Διασκέψεις που άφηναν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στην ιστορία των διεθνών σχέσεων. Στο Ελσίνκι το 1975 έγινε η ιστορική υπέρβαση της θεσμοθέτησης της ειρηνικής συνύπαρξης των κρατών και του ορισμού των αρχών που θα διέπνεαν τις μεταξύ τους σχέσεις».
Πηγή:
